Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku
Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku - zespół świątynny w Białymstoku, złożony z dwóch połączonych ze sobą budynków kościelnych: starego (z początku XVII wieku) oraz nowego (z początku XX wieku). Bazylika stanowi główną świątynię archidiecezji białostockiej oraz parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku. stary Kościół - Kościół późnorenesansowy zbudowany w latach 1617–1625, murowany, wzniesiony z fundacji Piotra Wiesiołowskiego, ukończony przez jego syna Krzysztofa. Wewnątrz późnobarokowe wyposażenie fundowane przez Jana Klemensa Branickiego. Pierwotnie świątynia miała charakter późnogotycki z elementami renesansu mazowiecko-litewskiego. Ściany Kościoła pokryte polichromią z 1751 wykonaną przez Antoniego Herliczkę.
Obok Starego Kościoła Farnego znajduje się o wiele większy kościół neogotycki, wzniesiony w latach 1900-1905 według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego w stylu neogotyku nadwiślańskiego, długi na 90 m i wysoki na 72,5 m (wieże).
Wierni dostali od władzy carskiej zgodę tylko na rozbudowę istniejącego kościoła ufundowanego przez Wiesiołowskich, ponieważ w ramach polityki rusyfikacji ludności polskiej nie pozwalano na budowę nowej świątyni. Jednak przybudówka, powstająca w miejscu prezbiterium Starego Kościoła, rozrosła się i to pod okiem władzy, w dużej mierze korumpowanej przez mieszkańców.
Prokatedra Administratorów Apostolskich części archidiecezji wileńskiej pozostałej w granicach Polski po II wojnie światowej zwanej ze względów politycznych "Archidiecezją w Białymstoku" od 1945, bazylika mniejsza od 1985, katedra od 1991, archikatedra od 1992. Spoczywa w niej m.in. abp Romuald Jałbrzykowski.